Rávvagat mátkkošteaddjiide rádjerasttildeapmái
Suomas leat nannejuvvon rájárasttildanbáikkit riikiiboahtima ja riikkasvuolgima várás. Jus boađát Supmii Schengen-riikkaid olggobealde dahje vuolggát Suomas Schengen-riikka olggobeallai, dahjege rasttildat olgorájá, galggat johtit rádjerasttildanbáikki bokte.
Rádjerasttildanbáikkit
- Riikkaidgaskasaš rádjerasttildanbáikkit Suoma ja Ruošša gaskasaš eatnanrájás leat (davvin máttás) Rájijovsset, Salla, Guossán, Vartius, Niirala, Imatra, Nuijamaa, Vainikkala ja Vaalimaa.
- Rádjerasttildeamit sihkkeliiguin eai leat lobálaččat rádjerasttildanbáikkiid bokte.
- Lustafatnasiid riikkaidgaskasaš rádjerasttildanbáikkit leat Haapasaari, Helssega, Hango ja Ahvenanmaa mearragozáhusstašuvnnat, Santio sihke Nuijamaa hámman.
- Riikkaidgaskasaš rádjerasttildanbáikkit leat maiddái girdingiettit ja eanaš hámmanat. Dáin stuorámus lea Hellset-Vantaa girdingieddi, man bokte johtá eanaš Suoma riikkaidgaskasaš girdinjohtolagain birra jagi.
Dárkkis rádjerasttidanbáikkiid rabas áiggiid.
Ná rasttildat olgorájá
Rádjerasttildanbáikkiin Rádjegozáhuslágádusa bargit dahket dutnje rádjedárkkisteami dahjege dárkkistit du riikiiboahtin- ja riikkasvuolgineavttuid. Fuolat, ahte dus lea mielde dárbbašuvvon mátkkoštanáššegirji ja ráhkkan vástidit gažaldagaide du orodeamis Suomas.
Du gánneha ráhkkanit maiddái dasa, ahte sáhtát dárbbašettiin duođaštit Suomas orrumat dárkkuhusa áššegirjjiiguin. Dát oaivvilda ovdamearkan dan, ahte dus leat mielde bargomátkki guoskevaš bovdenáššegirjjit, jus leat boahtimin Supmii bargomátkái.
Loga dárkilut dárbbašuvvon mátkkoštanáššegirjjiin.
Ná rasttildat Schengen-riikkaid gaskasaš rájá
Sáhtát rasttildit Schengen-riikka sisrájá gokko beare, jus dus ii leat mielde gálvu, man galgá dullet. Sisrájáin dárkkuhuvvojit Schengen-riikkaid gaskasaš ráját. Sáhtát nappo rasttildit Suoma, Ruoŧa dahje Norgga gaskasaš rájá gokko beare.
Jus rasttildat rájá Norgii ja dus lea mielde dullenláhkái gálvu, jođe duollodoaibmabáikki bokte. Duollodoaibmabáikkit leat Gilbbesjávri, Geađgeluoppal, Gáregasnjárga, Ohcejohka, Njuorggán ja Njeavdán. Sáhtát rasttildit Ruoŧa rájá dullengálvvuinge gokko beare. Dalle don galggat ieš leat oktavuođas duollodoaibmabáikái.
Olgorájá rasttildeapmi eará sajis go nannejuvvon rádjerasttildanbáikkiid bokte
Rádjegozáhuslágádus sáhttá addit dutnje rádjerasttildanlobi Schengen-guovllu olgorájá rasttildeapmái eará sajis go rádjerasttildanbáikki bokte ja eará áigge go rádjerasttildanbáikki nannejuvvon rabas áiggiin. Olgorájáin dárkkuhuvvo Suoma ja Schengen-guvlui gullameahttun riikka gaskasaš johtolat.
Mii mieđihit rádjerasttildanlobi, jus dasa lea nana sivva iige meannudeamis šatta várra rádjedorvvolašvuođa doalaheapmái. Mii sáhtit čáhkadit lohpái rádjedorvvolašvuođa doalaheapmái vealtameahttun eavttuid.
Oaččut lassedieđuid olgorájá rasttildeamis eará sajis go rádjerasttildanbáikki bokte rádje- ja mearragozáhusaid njunušgottiin.